فرسودگی شغلی و عوامل وابسته به آن در کارکنان بیمارستان‌های دانشگاهی مشهد در سال 1385

سابقه و هدف: فرسودگی شغلی سندرمی مشتمل بر خستگی هیجانی، مسخ شخصیت و کاهش کفایت شخصی می‌باشد. پرسنل سیستم درمانی به دلیل مواجهه با استرس‌های فیزیکی، روانی و هیجانی به شدت در معرض فرسودگی شغلی می‌باشند. این مطالعه با هدف تعیین میزان فرسودگی شغلی در پرسنل درمانی بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و بررسی ارتباط خصوصیات جمعیت شناختی با ابعاد مختلف این سندرم انجام گرفته است. مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، حجم نمونه پژوهش شامل 660 نفر از پرسنل درمانی شاغل در بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد در شهر مشهد بود که به روش چند مرحله‌ای (multi-stage) انتخاب شدند. سپس این کارکنان ابزار پژوهش را که شامل فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه‌ی فرسودگی شغلی مازلاک بود تکمیل نمودند. در پرسش‌نامه‌ی مازلاک فراوانی واحدهای مورد مطالعه در هر یک از ابعاد فرسودگی شغلی شامل خستگی هیجانی (با محدوده نمرات54-0)، مسخ شخصیت (30-0) و کاهش کفایت شخصی (48-0) در مقیاس لیکرت مورد ارزیابی قرار گرفت و آنالیز داده‌ها توسط نرم‌افزار کامپیوتری SPSS انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان دادند که میانگین نمره خستگی هیجانی در پرسنل 74/20 (شدت متوسط)، مسخ شخصیت 35/7 (شدت متوسط) و کفایت شخصی 66/25 (شدت کم) است. ارتباط آماری معنی‌داری بین سه بعد فرسودگی شغلی با متغیرهایی شامل سن، سنوات کاری، تحصیلات، نوع رابطه استخدامی، شغل و بیمارستان محل کار وجود داشت. خستگی هیجانی و مسخ شخصیت به طور چشم‌گیری در پرسنل زن بالاتر از مردان بود و افراد متأهل از کفایت شخصی بالاتری برخوردار بودند. نتیجه‌گیری: میزان‌های بالای ابعاد مختلف فرسودگی شغلی در این مطالعه به نسبت سایر مطالعات مشاهده شد. با توجه به تأثیر فرسودگی شغلی در عملکرد شغلی، خانوادگی و فردی و نیز اثر آن بر غیبت از کار پرسنل و بازنشستگی زود هنگام، کاهش عوامل تنش‌زا به وسیله‌ی سازماندهی عوامل شغلی خصوصاً در بیمارستان‌ها باید مورد توجه قرار بگیرد.